Fale mózgowe: alfa, theta, beta, gamma, delta

Z pewnością tego nie czujesz, ale aktywność elektryczna Twojego mózgu ulega licznym zmianom w ciągu dnia, a także w czasie nocnego wypoczynku. Co to oznacza w praktyce? Poszczególne fale mózgowe różnią się od siebie częstotliwością, a każda z nich działa na organizm człowieka w nieco inny sposób. Przeczytaj, by poznać rodzaje fal mózgowych i dowiedzieć się, jak wpływają na Twoje samopoczucie.

Czym są fale mózgowe?

Aby zrozumieć, czym są fale mózgowe, trzeba przyswoić sobie pojęcie aktywności elektrycznej mózgu. Jest to nic innego, jak przekazywanie między komórkami nerwowymi impulsów elektrycznych, które tworzą rozbudowaną sieć połączeń. Fale mózgowe stanowią obraz aktywności elektrycznej mózgu. Ich charakter uzależniony jest od wykonywanej w danej chwili czynności. Zakres częstotliwości fal zmienia się wielokrotnie w ciągu dnia, wraz z naszą aktywnością. Od częstotliwości fal w dużym stopniu zależy stan psychiczny człowieka.

Rodzaje fal mózgowych to alfa, beta, gamma, theta i delta. Należy pamiętać, że wraz z wiekiem podlegają one zmianom, a ich charakter nie jest statyczny. Niezależnie od częstotliwości, wszystkie fale mózgowe pełnią w organizmie ważną rolę i współistnieją ze sobą w określonych obszarach mózgu. Dzięki nim możemy wprowadzać się w stan relaksu, a także skupiać na czymś wzmożoną uwagę.

Fale alfa, czyli czujny relaks

Ich częstotliwość wynosi 7-12 Hz. Fale o tym zakresie są charakterystyczne dla stanu głębokiego relaksu. Pojawiają się, gdy jeszcze nie śpimy, ale jesteśmy spokojni i odprężeni, np. gdy leżymy z zamkniętymi oczami lub oglądamy telewizję. Fale alfa emitowane są tuż po przebudzeniu się. Towarzyszą głębokiej zadumie i sprzyjają kreatywności. Przynoszą inspirację i wspierają pozytywne myślenie. W nadmiarze mogą jednak wywoływać zaburzenia koncentracji. Jeśli natomiast fale alfa emitowane są w zbyt małym stopniu, pojawia się obniżony nastrój, niski poziom motywacji, a nawet depresja. Stymulacja mózgu falami dźwiękowymi może okazać się skuteczna w jej leczeniu.

Fale beta, czyli skupienie

To najbardziej popularna częstotliwość fal mózgowych w ciągu dnia. Fale beta sprzyjają skupieniu oraz przeżywaniu emocji. Pojawiają się podczas działania i są niezbędne dla logicznego myślenia, a także komunikacji z innymi. Ich częstotliwość wynosi 12-33 Hz. Fale beta pozwalają nam rozwiązywać problemy, prowadzić samochód oraz odbierać i analizować pochodzące ze świata zewnętrznego bodźce. Jeśli ich poziom jest zbyt niski, stajemy się nadmiernie rozluźnieni, a nasz nastrój spada. Zbyt wiele fal beta może skutkować odczuwaniem lęku oraz stresu.

Fale gamma – co o nich wiemy?

Biorąc pod uwagę pozostałe rodzaje fal mózgowych, o falach gamma wiemy stosunkowo niewiele. Ich częstotliwość jest wysoka i przekracza 40 Hz. Pojawiają się, gdy odczuwamy skrajne emocje i można je znaleźć w każdej części mózgu. Fale gamma sprzyjają tworzeniu się skojarzeń i innym procesom poznawczym. To od nich w dużej mierze zależy styl uczenia się oraz zdolność do przyswajania nowych informacji.

Fale delta – głęboki sen

Posiadają niską częstotliwość, która mieści się w granicach 0,5-4 Hz. Fale delta są niezbędne dla głębokiego, pozbawionego marzeń snu. Jak wynika z badań, niemowlęta oraz małe dzieci produkują je w dużej ilości, lecz wraz z wiekiem poziom tych fal w mózgu spada, co wiąże się z obniżoną zdolnością do wypoczynku. Fale delta mają związek z procesami, które zachodzą w naszym ciele bez udziału świadomości. Należą do nich m.in. trawienie czy regulacja pracy serca. To pasmo sprzyja regeneracji organizmu. Ich wysoki poziom może jednak świadczyć o uszkodzeniu mózgu.

Fale theta – spokój i kreatywność

To już ostatni rodzaj fal mózgowych. Ich częstotliwość wynosi 4-8 Hz, a aktywność wzmaga się w trakcie snu lub gdy oddajemy się refleksjom. Sprzyjają wyobraźni i poprawiają zdolność do zapamiętywania. Fale theta są charakterystyczne dla stanu medytacji. Działają inspirująco i pobudzają kreatywność. Ich odpowiedni poziom wzmaga intuicję. Gdy jest ich jednak zbyt dużo, pojawia się senność i trudności w koncentracji.

Stymulacja mózgu falami dźwiękowymi pozwala wpływać na jego aktywność, w tym także częstotliwość fal mózgowych. Dzięki niej możemy zwiększyć swoją zdolność do koncentracji i zapamiętywania, np. podczas nauki języków obcych metodą SITA. Zastosowanie odpowiednich bodźców dźwiękowych zwiększa efektywność nauki i sprawia, że nowe informacje pozostają w pamięci na długo.