Tryby warunkowe w języku angielskim

Gramatyka języków obcych może wydawać się przytłaczająca, szczególnie jeżeli obejmuje konstrukcje zdań, które nie mają swoich odpowiedników w języku ojczystym. W takich przypadkach nie możemy polegać na intuicji. Tworzenie spolszczonych fraz po angielsku w wielu przypadkach kończy się fiaskiem. Jednak nie ma się czego obawiać! Wystarczy zapamiętać kilka podstawowych konstrukcji, wokół których wystarczy tworzyć zdania.

Conditionals to nic innego jak angielskie zdania złożone, których używamy podczas ‘gdybania’. Angielskie zdania podrzędne muszą zawierać jakiś warunek np. If you heat water to 100 degrees,… (Jeżeli podgrzejesz wodę do 100 stopni,…) oraz rezultat jego spełnienia – it boils (zagotuje się).

Każde z tych zdań można podzielić na te realne, np. If it rains, I’ll stay at home (Jeżeli będzie padać, to zostanę w domu.) oraz nierealne – lub mniej realne, np. If I won the lottery, I’d quit my job (Jakbym wygrał na loterii, to rzuciłbym pracę).

Podczas nauki 0,1,2,3 i mieszanych trybów warunkowych należy zapamiętać znaczenia następujących spójników:

• If – jeśli,
• When – kiedy.

Zależnie od tego, co chcemy powiedzieć, używamy odpowiedniego spójnika.

Zerowy tryb warunkowy (the zero conditional)

Zerowy conditional w angielskim używamy, gdy odnosimy się do realnych, prawdziwych sytuacji. Obejmuje to różnego rodzaju fakty naukowe (przykład z podgrzewaniem wody), ogólne prawdy oraz zjawiska biologiczne, fizyczne i chemiczne:

• I’m late for work if I miss my train (Spóźnię się do pracy, jeśli nie zdążę na pociąg.)
• When you do not water your plants, they die (Kiedy nie podlewasz roślin, to umierają.)

Zerowego trybu warunkowego w angielskim używamy również, kiedy mówimy o zwyczajach i wydarzeniach, które się powtarzają i zawsze są prawdą:

• If you sleep well, you have more energy (Jeżeli dobrze śpisz, to masz więcej energii.)

Uwaga: Pamiętaj, że w angielskim zaczynając zdanie of “if” musisz oddzielić przecinkiem zdanie nadrzędne od podrzędnego.

W przypadku zerowego conditionala budowa zdań jest bardzo prosta, ponieważ w obu jej częściach używamy angielskiego czasownika w czasie Present Simple, bez względu na to, czy mówimy o przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości, czyli:

• If + Present Simple, Present Simple

1 tryb warunkowy (the first conditional)

Pierwszy tryb warunkowy w angielskim odnosi się do przyszłości. Używamy go w sytuacjach, w których istnieje realna szansa, że mogą one zaistnieć:

• If the library is open tomorrow, I will return my books (Jeśli biblioteka będzie jutro otwarta, to zwrócę moje książki.)

Pierwszy conditional odnosi się do zdań, w których istnieje duże prawdopodobieństwo, że warunek zostanie spełniony.

• If I pass my driving test, I will buy a car (Jeśli zdam egzamin na prawo jazdy, to kupię samochód.)

Struktura takiego zdania jest bardzo prosta:

• If + Present Simple, Future simple + bezokolicznik

Czyli:

• If + Present Simple, Will + bezokolicznik

Możesz również zmienić kolejność konstrukcji:

• Future Simple (will) + bezokolicznik, if + Present Simple

Uwaga: Pamiętaj, że w angielskim w pierwszym trybie warunkowym po słówku ‘if’ (w tej części zdania) nie należy używać czasu przyszłego (Future Simple/ Will).

2 tryb warunkowy (the second conditional)

Drugi conditional w angielskim używany jest w sytuacjach, kiedy mówimy o nierealnych (lub bardzo mało prawdopodobnych) sytuacjach mających miejsce w przyszłości lub teraźniejszości:

• If I were rich, I would buy a yacht (Jakbym był bogaty, to bym kupił jacht.)

Drugi tryb warunkowy w angielskim używany jest również wtedy, kiedy ‘wchodzimy w skórę’, czyli stawiamy się na miejscu innej osoby (lub siebie z przeszłości):

• If I were you, I would not do that (Jakbym był tobą, to bym tego nie robił.)
• If I were younger, I would go to that job interview (Jakbym był młodszy, to poszedłbym na tę rozmowę o pracę.)

W związku z tym, że w drugim trybie warunkowym używamy czasu przeszłego, zamieniamy ‘will’ na ‘would’. Możemy także zamienić ‘would’ na inne czasowniki modalne, np. ‘should’, ‘could’ oraz ‘might’. W zdaniu podrzędnym używamy czasu Past Simple, natomiast w zdaniu głównym używamy konstrukcji ze słowem “would”, czyli:

• If + Past Simple, Future Simple in the Past,

Czyli:

• If + Past Simple, would + bezokolicznik

Uwaga: W angielskim, w drugim okresie czasownik “be” ma taką samą formę (“were”) we wszystkich osobach liczby pojedynczej i mnogiej.

3 tryb warunkowy (the third conditional)

W odróżnieniu od poprzednich przypadków, trzeci conditional używamy, gdy mówimy o sytuacjach mających miejsce w przeszłości, a co za tym idzie – nie możemy ich już zmienić.

• If I had enough money, I would have bought that cheap house (Gdybym miał wystarczająco dużo pieniędzy, to kupiłbym ten tani dom.)
• If I had studied harder, I would have passed that exam (Gdybym uczył się pilniej, to zdałbym ten egzamin.)

Trzeci tryb warunkowy w angielskim może wydawać się jednym z najtrudniejszych conditionali, jednak wystarczy tylko zapamiętać jego konstrukcję.

Budowa tego typu zdań wygląda następująco:

• If + Past Perfect, Future Perfect in the Past,

Czyli:

• If + had + III forma czasownika, would have + III forma czasownika

Mieszane okresy warunkowe (mixed conditionals)

Niestety, w praktyce w angielskim zdarzają się przypadki, w których w jednym zdaniu należy wymieszać różne conditionale. Na przykład, kiedy zdarzenie z przeszłości ma wpływ na obecną lub przyszłą sytuację, to mieszamy trzeci z drugim conditionalem np.:

• If I had won the lottery, I would be rich (Gdybym wygrał na loterii, to byłbym bogaty – ale nie wygrałem i nie jestem.)
• I woud not fail that exam if I had studied harder (Zdałbym ten egzamin gdybym w przeszłości uczył się pilniej.)
• If he did not enjoy painting, he would not have become a painter (Gdyby nie kochał malować, to nie zostałby malarzem)

Oczywiście, podczas tworzenia jakichkolwiek konstrukcji z użyciem trybów warunkowych w angielskim możesz dowolnie skracać zdania, używając form ściągniętych, czyli zamiast ‘I would’ możemy napisać ‘I’d’ lub zamiast ‘I will’ – ‘I’ll’.